CON EM ĂN VẠ, DỖ KIỂU Gì CŨNG KHÔNG ĐƯỢC

Nhiều bạn chia sẻ với mình về việc con bỗng dưng trở nên khó bảo thay vì một em bé thiên thần như trước đó. Trải nghiệm của mình về điều này rất sâu sắc với cô bé S hồi 2,5 tuổi – Người mẹ tảo tần sau một ngày sấp mặt chạy tiến độ dự án, luồn lách trên con đường Giải Phóng đông nghịt khói xe giờ tan tầm để kịp đón con từ trường mầm non. Rồi lơ đễnh thế nào lại bấm luôn tầng khi vào thang máy thay vì để nhi đồng 2,5 tuổi làm, và thế là, cuộc chiến không hồi kết nổ ra

Nôm na trong những câu chuyện này, đó là có những sự trái ý tưởng như rất đơn giản cũng có thể làm cho em bé phản ứng dữ dội, vật vã, lăn lộn, sẵn sàng khóc khản cổ vài tiếng đồng hồ. Bố mẹ tiến lên không được, lùi xuống không xong, quát nó còn gào to hơn, mà chiều thì sợ con hư mất. Nhà thì còn bao việc: nấu ăn, dọn dẹp, tắm rửa, lo cho đứa lớn học bài, làm nốt công việc đang dở … ối dồi ơi, và nhiều khi…cuộc tranh đấu kết thúc bằng việc “quật cho mấy roi mới chịu” (cái này thì m không có nhá, m chưa oánh con bao giờ). Nhưng sự việc cũng đâu dừng lại đó, sau màn giải quyết vấn đề mà phần ‘thắng” trong phút chốc tưởng chừng như nghiêng về bọn già hơn, nhưng không, sau đó là cả đêm ăn năn, dằn vặt, tự trách bản thân của bọn lớn tuổi này: “mình là người mẹ tệ hại, biết không nên đánh con rồi mà vẫn đánh, biết cần phải bình tĩnh rỗi mà vẫn nổi điên” và vòng lặp đó, có những giai đoạn lặp lại hàng ngày luôn, không hồi kết

Mình hiểu các bạn khi chia sẻ với mình đều mong muốn có một cách thần thánh nào đó, áp dụng cái là con ngoan luôn. Nhưng sẽ chẳng có điều vi diệu nào như vậy đâu, và thật ra cũng không nên có điều vi diệu đó, lí do vì sao thì các bạn đọc đến cuối nhá.

Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề này trong một số bước nhất định, thì mình chia nó ra làm 6 bước như sau, mình rất hi vọng nó đủ rõ ràng và hữu ích:

Bước 1: Trước hết, chúng ta cần có một cách tiếp cận đúng. Điều này vô cùng vô cùng quan trọng để dẫn lối cho cả suy nghĩ và hành động của chúng ta. Đó là việc chúng ta cần thực sự hiểu điều gì đang ẩn chứa ĐẰNG SAU hành vi đó của con. Trong quá trình lớn lên, trẻ trải qua rất nhiều những giai đoạn khó ở (khó ở như thế nào trong từng giai đoạn m sẽ viết ở một bài viết khác nhưng nó là những cơn khó ở cần thiết cho sự trưởng thành một cách lành mạnh ở mọi đứa trẻ), và trẻ chỉ có cảm giác khó chịu, một sự khó chịu vượt ra ngoài khả năng kiểm soát của trẻ. Nhưng trẻ còn rất bé bỏng dù là 3 tuổi – 5 tuổi hay lớn hơn nữa (kể cả thanh niên giờ đã 11 tuổi nhà tôi), và chúng thể hiện những sự khó chịu đó một cách rất non nớt . Chúng cần chúng ta giúp đỡ nhưng lại không biết thể hiện thế nào, thậm chí, chúng cũng không thực sự biết chúng cần gì luôn. Vì vậy, điều chắc chắn đúng ở đây là TRẺ KHÔNG LÀM VẬY để trêu điên chúng ta – chúng thực sự đang khó khăn và cần chúng ta giúp đỡ, chúng cần chúng ta thấu hiểu và hỗ trợ. Cho dù trẻ có nói ra bất cứ điều gì, lời lẽ có tồi tệ đến mức nào thì với một đứa trẻ chúng luôn yêu bố mẹ chúng vô điều kiện, chỉ là chúng đang vô cùng chật vật và mệt mỏi – Chúng đang kêu gọi sự giúp đỡ một cách vô cùng trẻ con như vậy.

Bước 2: Nếu trẻ có hành vi không tốt, như cắn, đánh, đập đồ …, ngay lập tức ngăn chặn một cách tự tin, chắc chắn, và rõ ràng nhưng nhẹ nhàng và tử tế.

Bước 3: Kết nối với trẻ bằng ánh mắt yêu thương, ấm áp và thấu hiểu. Đoạn này chắc khó nhất, đặc biệt là sau một ngày dài với công việc bận rộn, chúng ta còn rất ít năng lượng cho điều này. Tuy nhiên, khi chúng ta thực hành bước thứ 1 nhiều lần, bước thứ 3 có thể sẽ đến như một phản xạ, và dần chúng ta không cần nỗ lực để làm nó.

Bước 4: Nếu có một khoảnh khắc nào đó con dừng lại, hãy hiện hữu ở đó với con, gọi tên cảm xúc và những điều đang diễn ra. Hãy quên đi cơm chưa cắm, rau chưa nhặt và thịt chưa rã đông. Hãy sống trong khoảnh khắc đó với con: Mẹ biết con đang rất khó chịu, con nói rằng con ghét mẹ, con đang rất giận dữ” – những hãy nhận thức rằng, con thật sự vẫn rất yêu bạn, thậm chí khi con càng nặng lời thì sự phụ thuộc và tầm quan trọng của bạn đối với con càng lớn – kiểu yêu nhau lắm cắn nhau đau ý. Điều này an ủi và động viên con rất nhiều

Bước 5: Đừng bao giờ hét lên “Con không được làm thế” “Làm như thế là hư” – đó không khác gì cách ta không cho trẻ được thể hiện cảm xúc của mình, trẻ không được chấp nhận, điều này càng làm cho trẻ cảm thấy quá tải – chúng ta đang đẩy trẻ ra xa khi mà trẻ đang rất cần, rất cần chúng ta. Mình biết bố mẹ trong khoảnh khắc đó sẽ rất lo sợ rằng con mình sẽ hư nếu không được giáo dục ngay lập tức – nhưng sự thật là nó hoàn toàn không có tác dụng gì trong thời khắc bùng nổ này. Trẻ hoàn toàn nhận thức được những hành động đó là không ổn, nhưng chúng chỉ đơn giản không biết phải làm thế nào. Và chúng ta cần làm mẫu, cần hướng dẫn trẻ bằng sự điềm tĩnh và bao dung.

Quên nó đi. Khi cơn giông đã qua đi. Chúng ta thực sự không cần phải lên lớp hay rao giảng đạo đức hay kiểm điểm các kiểu với trẻ, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Thay vào đó, hãy cho trẻ thấy chúng ta quan tâm đến trẻ, lo lắng cho trẻ, mong muốn hiểu điều gì đang diễn ra với trẻ: “Con biết không, con đã rất là cáu ý, con nói con ghét mẹ dù mẹ biết con không hề nghĩ như thế đâu. Có chuyện gì làm con khó chịu như thế? Bạn yên tâm, không cần bạn lên lớp, trẻ hoàn toàn có năng lực nhận ra những sai lầm trong hành động vừa trải qua của mình. Nhưng, cảm xúc luôn là thật, và nó đã qua đi rồi. Bằng cách chấp nhận cảm xúc của trẻ, chúng ta cho trẻ thấy chúng ta yêu trẻ nhường nào, chúng ta tôn trọng những gì trẻ đang trải qua và sẵn sàng tha thứ mọi lỗi lầm của trẻ. Bằng cách có môt hình mẫu để học tập, trẻ sẽ dần học được cách kiểm soát cảm xúc của mình, bởi vì quá trình lớn lên của trẻ rất dài, chúng ta đâu cần phải vội vàng đánh mất trải nghiệm lành mạnh này của trẻ.

Nếu như sự vụ chỉ khoảng 20 phút (mà mình tin rằng nó sẽ ngày càng ngắn đi nếu như chúng ta thực tập việc hiện diện và lắng nghe, thông cảm và hiện hữu một cách thực sự). Nhưng nếu nó dài hơn, thì cũng không thực sự cần thiết việc chúng ta nhất định giải quyết xong xuôi và ngồi đó liên tục với trẻ. Chúng ta có thể bắt đầu công việc bếp núc, dọn dẹp – chỉ cần thông báo và làm sao cho trẻ biết rằng chúng ta thực sự chỉ ở quanh đó, thực sự vẫn đang để ý và quan tâm đến trẻ: Mẹ sẽ vào bếp cắm cơm, mẹ vẫn ở đây, mẹ nhìn thấy con, con hãy gọi mẹ bất cứ khi nào con cần, mẹ sẽ quay lại …

Mình biết, những điều này thật sự thử thách. Bản thân mình đến giờ vẫn rất nhiều lúc up down. Bởi vì những cơn giông tố này có thể đến rất bất ngờ, khi đó trạng thái của chúng ta như thế nào nhiều khi sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cách chúng ta hành động. Nhưng việc chúng ta thay đổi mindset – thay đổi tư duy, suy nghĩ về cách tiếp cận vấn đề này sẽ chi phối đến 99% cách chúng ta phản ứng lại với con. Vì vậy, hãy thực hành bước 1 thật nhiều, thật nhiều, bằng sự thấu cảm thực sự chứ không phải là mánh khoé hay công thức “điều trị”. Trẻ cần một hình mẫu để học tập, tất cả những gì chúng ta đang thể hiện trước mặt trẻ: Cáu giận hay điềm tĩnh – Yêu thương hay chối bỏ, Kiên nhẫn hay bốc đồng … tất cả sẽ được trẻ hấp thụ như một hình mẫu để kiến tạo nên con người của trẻ trong tương lai, dù bạn có muốn hay không. Hy vọng giáo dục đầu đời đã cho bạn một cách nhìn về “trẻ ăn vạ“