Khi trở thành cha mẹ, có lẽ một trong những thách thức lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt trong năm đầu đời của con là giấc ngủ. Nếu chúng ta thử hỏi các ba mẹ: đâu là khó khăn lớn nhất trong giai đoạn này thì câu trả lời rất dễ có sự đồng nhất đó là giấc ngủ.
Tình trạng phổ biến của ba mẹ
Rất nhiều cha mẹ nỗ lực trong tuyệt vọng để cải thiện tình trạng ngủ của con. Mơ ước có một đêm ngon giấc, một ngày được nghỉ ngơi.
Ngày nay, sự phát triển của truyền thông giúp cha mẹ có thêm nhiều kênh để hỗ trợ giấc ngủ của con. Sách, các đơn vị cung cấp dịch vụ luyện ngủ cho bé, các thiết bị hỗ trợ em bé vào giấc như nôi rung, nôi điện, tiếng ồn trắng,.. thậm chí là cả những thiết bị vỗ mông cho em bé. Những người có điều kiện hoặc quá khủng hoảng với giấc ngủ của con còn có thể thuê các chuyên gia tư vấn 1-1 trong nhiều tháng để mong con có giấc ngủ ngon và tự lập.
Nhưng thực tế là, giấc ngủ của trẻ không cần phải xa xỉ như vậy. Bé đầu dù không có gì quá mệt mỏi, nhưng việc cho bé bú để ngủ khiến trong 2 năm đầu đời của con mình không được ngủ liền mạch từ tối đến sáng. Bản thân mình cũng biết đến điều này khi sinh bé thứ 2: với sự thấu hiểu và tôn trọng, chúng mình đã có một thói quen ngủ lành mạnh giúp mẹ và em bé đều được tận hưởng sự nghỉ ngơi.
Kí ức đáng mong ước về giấc ngủ của trẻ
Thực sự, mình vẫn luôn nhớ về thời còn nhỏ, được nghe bà nghe mẹ hát ru, đó là một phần ký ức đẹp đẽ của tuổi thơ. Và mình thường tin tưởng vào những gì đến tự nhiên như vậy.
Khi hiểu về trẻ và giấc ngủ của trẻ, mình lại càng yêu thích hơn việc tạo dựng những khoảnh khắc đáng nhớ với lời ru như “Cái cò mày đi ăn đêm”, , những bài hát quen thuộc hay những câu chuyện nhẹ nhàng trước giờ đi ngủ trong một không khí yên bình với thứ ánh sáng nhàn nhạt, không gian ấm êm cùng bố mẹ trước giờ bé chìm vào giấc ngủ. Những kỷ niệm đó thật sự quý giá, và chúng ta nên cố gắng tạo ra những khoảnh khắc như vậy cho con cái mình. Thay vì coi giờ đi ngủ như một cuộc chiến khốc liệt cuối cùng trong ngày, và tiếp sau đó, có thể lại là một đêm thiếu ngủ, và một ngày mới vật vờ bất tận. Trong những ngày tháng đầu đời của trẻ, việc thiếu ngủ khiến nhiều ba mẹ biến thành những zombie lờ đờ kiệt sức.
6 điều ba mẹ cần biết để giúp em bé ngủ ngon
Và đây là những nhận thức giúp thay đổi hoàn toàn diễn biến giấc ngủ của trẻ mà rất nhiều khi tôi đã tự hỏi: Tại sao nó lại kém phổ biến như vậy ở Việt Nam? Không luyện ngủ, không công thức. Chúng ta chỉ đơn giản là hiểu, và để cho điều đó được diễn ra dưới ánh sáng của trí tuệ và tình yêu.
- Quy tắc đầu tiên chúng ta cần biết đó là Đừng mong chờ một công thức diệu kỳ nào áp dụng cho tất cả.
Mỗi đứa trẻ là một cá thể hoàn toàn khác nhau với những cá tính hoàn toàn khác biệt. Một đứa trẻ cá tính mạnh, một đứa trẻ nhạy cảm, sẽ có những phản ứng và mong muốn khác với những đứa trẻ dễ chịu, hiền hòa.
Có nhiều bạn cảm thấy áp lực khi nghe chia sẻ từ người khác rằng: “ồi, mày cứ vẽ chuyện. Con tao để ở đâu cũng ngủ được, cứ vứt cho bình sữa ti xong là ngủ”. Hay “t cứ cho con ti là ngủ thôi”, “con t cứ buồn ngủ là tự ngủ” … rồi tự dằn vặt rằng mình là người mẹ tồi tệ. Thì bạn hãy dừng suy nghĩ đó lại nhé, môi em bé mỗi khác. Và môi trường mà em bé sống cũng hoàn toàn khác, không chỉ là môi trờng vật lý mà cả môi trường về tinh thần bao gồm cả người lớn xung quanh em bé nữa. Nên chúng ta không thể so sánh một cách khập khiễng như vậy rồi tự kết tội cho bản thân được. Thậm chí, trong cùng một gia đình, anh em ruột thì khả năng ngủ của mỗi bé cũng nhiều khi có rất nhiều sự khác biệt.
Nhưng điều may mắn là, trẻ sơ sinh dù ở nền văn hóa nào, cũng đều có những đặc tính như nhau: chúng đều cảm thấy thoải mãi, an toàn trong một môi trường thư giãn, ít kích thích và đặc biệt là: có thể dự đoán được
2. Đừng chỉ tập trung vào giấc ngủ:
Madga Geber khuyên các bậc cha mẹ cố gắng tạo ra một môi trường tổng thể có tính thư giãn, và một nhịp điệu an ổn trong ngày giúp bé có thể dự đoán được điều gì sắp diễn ra. Với mục tiêu giúp con có mô thói quen ngủ tốt thì thay vì chỉ tập trung vào giờ đi ngủ, chúng ta nên có một nhịp điệu hàng ngày lặp lại giúp trẻ đoán biết được điều gì sẽ diễn ra tiếp theo. Trẻ nhỏ phát triển rất mạnh mẽ theo thói quen. Nếu trẻ biết được thức dậy trẻ sẽ được ăn, ăn xong trẻ sẽ được chơi (trong không gian chơi hoặc ra ngoài trời) rồi trẻ sẽ được đi ngủ, thì trẻ sẽ đoán được trước và sẵn sàng chào đón giấc ngủ.
3. Thái độ của ba mẹ đối với giấc ngủ nên là thư giãn, tích cực:
Rất nhiều người lớn đối diện với giấc ngủ của con theo cách một trận chiến sắp bắt đầu, một điều gì căng thẳng sắp diễn ra, lo sợ, hồi hộp, hay lo lắng, tội nghiệp cho đứa trẻ nếu con chưa ngủ được.
Thay vào đó, chúng ta hãy coi đó là thời gian nghỉ ngơi, là một món quà cho cả mẹ và con. Hãy đưa vào giấc ngủ một chuỗi các sự kiện lặp lại (m thường gọi là lễ nghi đi ngủ hay nghi thức ngủ) và cùng con thực hiện tất cả những hành động đó một cách dịu dàng, chậm rãi, sẻ chia: Mẹ kéo rèm lại nhé. Chúng ta đã chơi với nhau ở ngoài bãi cỏ thật vui, giờ là lúc chúng ta nghỉ ngơi một chút nhé. Mẹ sẽ hát bài Con cò cho co nghe nha … giờ mẹ sẽ đặt con xuống giường và tắt đèn. Chúc con yêu của mẹ ngủ thật ngon nhé”.
4. Nhận biết sớm dấu hiệu mệt mỏi ở trẻ
Đây là một điểm mấu chốt. Nhiều bố mẹ thường cho con đi ngủ khi trẻ đã khóc và thể hiện rất rõ sự mệt mỏi. Một điều quan trọng mà các bậc phụ huynh cần nhớ là đưa trẻ vào giường ngay khi có dấu hiệu mệt mỏi đầu tiên, điều này đến từ việc quan sát trẻ. Nếu trẻ quá kiệt sức hoặc bị kích thích quá mức, trẻ có thể sẽ kháng cự giấc ngủ.
Nhiều người lớn cũng nghĩ rằng cho trẻ đi ngủ muộn thì trẻ sẽ dậy muộn hơn nhưng thực tế không phải vậy.
Việc cho trẻ ngủ sớm không làm cho chúng thức dậy sớm hơn vào buổi sáng, ngược lại, trẻ thường thức dậy muộn hơn và có nhiều thời gian ngủ hơn.
5. Khóc là cách thư giãn Dù trẻ được đi ngủ sớm trước khi quá mệt hay một thói quen đi ngủ lặp lại thì một số trẻ sơ sinh sẽ khóc trong
một khoảng thời gian ngắn trước khi có thể ngủ. Hãy coi việc khóc như một cách để trẻ thư giãn. Trẻ sơ sinh không thể giải tỏa năng lượng dư thừa như người lớn bằng việc chạy bộ hay tâm sự hay nghe một bài thiền để thư giãn. Tiếng khóc này của trẻ thường có giai điệu lặp lại, nếu quan sát ba mẹ có thể nhận ra ngay.
6. Thói quen bú để ngủ
Trong những tuần hay những tháng đầu đời, rất dễ dàng và thuận tiện khi cho trẻ bú rồi trẻ ngủ luôn, hoặc bế trẻ ti rồi trẻ ngủ mới đặt xuống giường Nhưng khi trẻ lớn hơn, việc cho trẻ vào giường khi trẻ vẫn còn tỉnh táo là rất quan trọng. Một số trẻ tự từ chối việc bú rồi ngủ (ti no rồi trẻ chưa ngủ nhưng vẫn cần ti mẹ để mút trấn an), một số trẻ ngủ nhưng khi tỉnh lại thì khóc đòi ti tiếp để ngủ hoặc khóc vì không còn được bế trên tay nữa.
Vì vậy, việc giúp trẻ hình thành thói quen ngủ mà không cần sự trợ giúp của núm vú sẽ giúp cuộc sống của cả cha mẹ và trẻ trở nên dễ dàng hơn.
Giấc ngủ của trẻ là một chủ đề đầy thách thức nhưng cũng rất quan trọng. Chúng ta cần nhớ rằng mỗi đứa trẻ là một cá thể độc đáo và cần những cách tiếp cận khác nhau. Hãy kiên nhẫn và thử nghiệm để tìm ra những gì phù hợp nhất cho con bạn.
Chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra những kỷ niệm đẹp đẽ trong giờ đi ngủ, biến nó thành một phần thú vị và đáng mong đợi trong ngày của trẻ. Hãy nhớ rằng, giấc ngủ không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là một món quà mà chúng ta thay mặt tạo hóa dành tặng cho con cái mình.
Bạn có thể tham khảo workshop về giấc ngủ tại đây nhé.
Nếu bạn có bất cứ thắc mắc hay chi sẻ gì, hãy đế lại commend ở phần bình luận nhé!
(Bài viết được tham khảo ý tưởng từ cô Janet Lanbury)
