Trong bài viết này chúng ta cùng tiếp tục nói về giấc ngủ của trẻ: làm thế nào để giúp trẻ không chỉ dễ dàng đi vào giấc ngủ mà còn có thể trẻ tự quay lại giấc ngủ khi thức dậy giữa đêm.
Nếu chưa đọc, bạn có thể tham khảo bài viết Bí quyết giúp bé có giấc ngủ ngon tại đây.
Việc em bé có một đêm ngon giấc là một điều rất quan trọng.
Trong những tháng đầu đời, khi mà dạ dày của trẻ con rất bé và năng lực dự trữ năng lượng chưa tốt, bé có thể thức dậy nhiều lần trong đêm để ăn. Tuy nhiên điều chúng ta đề cập ở đây là việc, trẻ không có nhu cầu kéo dài việc ăn đêm mãi. Bằng quan sát và cảm nhận, chúng ta cần biết lúc nào trẻ không cần nhiều sự hỗ trợ từ ba mẹ nữa để chúng ta chủ động hạn chế sự tác động này và giúp trẻ có những giấc ngủ sâu hơn, dài hơn, trẻ được nghỉ ngơi và tái tạo nhiều hơn đảm bảo cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.
Khi trẻ thức dậy vào ban đêm, không chỉ trẻ bị ảnh hưởng mà cả cha mẹ cũng vậy. Việc thiếu ngủ khiến cha mẹ cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng, ảnh hưởng đến khả năng chăm sóc trẻ. Nhiều bà mẹ cảm thấy tội lỗi khi mong muốn có một giấc ngủ đêm trọn vẹn, thực chất đó là một mong ước hoàn toàn đúng đắn, hãy nhớ rằng, việc giúp trẻ có giấc ngủ liên tục cũng là một cách để hỗ trợ sự phát triển của trẻ.
Hỗ trợ trẻ ngủ qua đêm bằng việc nương theo nhu cầu của trẻ
Trong nhiều tài liệu và nhiều hội nhóm hướng dẫn tự ngủ, có rất nhiều lời khuyên về thời điểm và cách “cai ti đêm’ bằng các công cụ hay phương pháp khác nhau. Có những tuyên bố rất nổi tiếng như “Trẻ trên 6 kg có thể luyện cho bé cai ti đêm”. Mình không thể nói đó là đúng hay sai, mình chỉ không lựa chọn điều đó vì mình không muốn trẻ đánh mất trải nghiệm của mình. Bản thân mình luôn đề cao việc quan sát và tôn trọng trẻ, từ đó hỗ trợ trẻ trong mức cần thiết.
Câu chuyện bản thân
Bạn đầu mình sinh cách đây 10 năm, mình cho bé ti để ngu, ru để ngủ. Và mình thấy điều đó hoàn toàn tốt đẹp, em bé luôn ngoan và phát triển tốt, mình luôn ghĩ về thời kỳ nuôi con đó với cảm giác hạnh phúc dù nuôi con nhỏ thì chắc chắn không phải là điều gì đó dễ dàng. Tuy nhiên, việc cho bé bú mẹ để tiếp tục giấc ngủ vào bên đêm khiến thói quen đó kéo dài đến lúc bé 22 tháng tuổi, lúc này mình đã cảm thấy khá mệt và mình quyết định cai sữa cho bé từ đó.
Và bé thứ 2 những tháng đầu thường đi ngủ lúc 5-6 chiều và thức dậy vào 5-6h sáng hôm sau. Đêm bé dậy ăn theo nhu cầu. Từ nhiều lần, rồi dịch xuống 3 lần, 2 lần rồi 1 lần. Khoảng tháng thứ 10 thì bé không cần phải thức dậy để ăn đêm nữa. Những con số này hoàn toàn không theo một phương pháp hay chỉ dẫn cụ thể nào, nó đến từ sự quan sát và cảm nhận của vợ chồng mình khi chăm con. Và mình thấy điều đó thật tuyệt. Không có phương pháp LUYỆN nào, chỉ là sự thấu cảm giữa trẻ con và người chăm sóc.
Mình sẽ chia sẻ với các bạn những điều mình đã làm. Và đó cũng chính là những điều mình đã đọc, đã đọc, đã trải nghiệm và hi vọng nó hữu ích cho các ba mẹ đang muốn hỗ trợ con tự ngủ lại khi bị tỉnh giấc, hoặc muốn con có một giấc ngủ đêm dài và chất lượng, dựa trên sự hiểu biết và tôn trọng
1. Những sự thật cần biết
-
- Tầm quan trọng của môi trường ngủ: Khác với những em bé có sự hỗ trợ để trấn an khi đi ngủ: bú mẹ, ti giả, bú bình … Khi chúng ta muốn trẻ học được cách tự trấn an và xoa dịu bản thân để tự quay trở lại giấc ngủ, môi trường xung quanh rất quan trọng hỗ trợ tiến trình này của trẻ
- Trẻ 0-2 tuổi là giai đoạn hệ thần kinh của trẻ phát triển bùng nổ và chưa ổn định, chưa hoàn thiện. Em bé sẽ thay đổi rất nhanh mỗi ngày, nên ba mẹ cần thấy việc em bé bỗng dưng có những thay đổi đột ngột là chuyện bình thường và đừng lấy đó làm điều khó chịu, phiền phức – vì đó là dấu hiệu em bé của bạn đang phát triển lành mạnh.
- Trong những năm đầu đời, đứa trẻ rất cần người lớn chăm sóc. Hãy nghĩ tơí điều đó để thấy rằng việc chăm sóc trẻ là việc được ưu tiên, chúng ta dành thời gian cho trẻ, hiện diện vơí trẻ mà thay vì cảm thấy mệt mỏi với suy nghĩ trẻ “trở chứng” và “cướp”đi thời gian của chúng ta
- Đừng tách biệt giấc ngủ ra khỏi các hoạt động khác trong ngày, giấc ngủ ngon đến từ một chuỗi các hoạt động khác trong ngày của trẻ: chơi, vận động tự do, nhu cầu kết nối, cảm giác an toàn … Chúng ta cần phải quan tâm đến tất cả những yếu tố đó.
2. Cách chúng ta hỗ trợ trẻ
Khi chúng ta quyết định giúp trẻ vượt qua thói quen thức dậy vào ban đêm, chúng ta cần lưu ý những điều sau:
- Tạo Môi Trường Ngủ Dễ Chịu: Khi trẻ thức dậy vào ban đêm, hãy giữ mọi thứ thật đơn giản. Tránh bật đèn sáng, không nói chuyện, không giao tiếp mắt, chỉ thay tã khi thật cần thiết. Giảm dần thời gian cho bú (hoặc cho bình) cũng là một cách giúp trẻ quen với việc ngủ mà không cần can thiệp từ cha mẹ.
Trong thời gian đầu sau sinh, bé có nhu cầu bú vì đói. Nhưng sau đó bé không còn nhu cầu này nhiều như trước nữa, nhiều bố mẹ không nhận ra điều này và vẫn tiếp tục hỗ trợ bé như trước. Nhiều khi bé chỉ chuyển giấc thôi, bé có thể khóc một chút, hãy cho bé thời gian, có thể bé sẽ tự ngủ lại được.
- Sự phối hợp và thống nhất giữa bố và mẹ: Khi trẻ đã đủ lớn để không cần bú đêm, hãy cùng nhau lập một kế hoạch thống nhất. Sự kiên định từ cả hai cha mẹ sẽ giúp quá trình này diễn ra dễ dàng hơn. Trẻ rất nhạy cảm với cảm xúc của cha mẹ; nếu một trong hai người không chắc chắn, trẻ sẽ cảm nhận được và có thể gây ra nhiều khó khăn hơn trong việc chuyển tiếp.
Với những trẻ bú mẹ, sẽ khó khăn hơn một chút trong việc nhận định xem nhu cầu của bé là đói hay là nhu cầu về hơi ấm của mẹ. Nếu bố mẹ thấy rằng trẻ không cần ti đêm nữa, việc bố hỗ trợ mẹ chăm bé khi bé vẫn tỉnh giấc theo thói quen cũ sẽ giúp bé vượt qua giai đoạn này dễ dàng hơn. Một bình nước có thể là một lựa chọn tốt giúp bé trấn an và ngủ tiếp.
- Thông Báo Trước Về Thay Đổi: Hãy thông báo cho trẻ vài ngày trước khi bạn quyết định thay đổi một điều gì đó. Chúng ta tưởng rằng trẻ thì hiểu gì cơ chứ? Trẻ có thể không hiểu ngôn ngữ nhưng sự kết nối tinh thần và năng lượng khiến trẻ có sự sẵn sàng. Nhắc nhở trẻ về kế hoạch mới mỗi ngày sẽ giúp trẻ chuẩn bị tâm lý.
Vào ngày bắt đầu thay đổi, hãy nhắc lại một lần nữa trước khi trẻ đi ngủ. Việc này không chỉ tôn trọng trẻ mà còn củng cố quyết tâm của cha mẹ trong việc thực hiện thay đổi.
- Lùi lại quan sát thay vì can thiệp ngay lập tức: Thương trẻ sẽ thức dậy và khóc, trẻ luôn phản ứng khi có một thói quen nào đó thay đổi, hãy dành một chút thời gian để quan sát trước khi can thiệp. Nếu cần, hãy nói với trẻ bằng giọng điệu nhẹ nhàng nhưng tự tin: “Mẹ nghe thấy con rồi, con hãy ngủ tiếp nhé, giờ con có thể ngủ mà không cần ti mẹ.” và hỗ trợ trẻ hơn nếu cần. Khóc không phải lúc nào cũng là dấu hiệu trẻ cần sự can thiệp của chúng ta.
Rất nhiều lần Mon đang ngủ thì tỉnh dậy khóc, ban ngày chúng mình có thể nhìn thấy Mon qua camera, ban đêm thì M ngủ cạnh ba mẹ. Nhiều khi em bé khóc, lăn lộn rồi cố tìm một tư thế thoải mái và ngủ tiếp. Nếu khi đó ba mẹ đẩy cửa vào thì có thể đã làm phiền và làm mất giấc ngủ của con và khiến cho cậu bé mất đi cơ hội được học cách tự xoa dịu để tiếp tục ngủ ngon giấc.
Kết luận:
Tự ngủ có tốt không: Mình từng nghe những điều về việc để một đứa trẻ tự ngủ sẽ làm mất sức sống của trẻ. Qua trải nghiệm mình thấy điều đó không thực sự đúng. Một đứa trẻ tự ngủ được – giấc ngủ không phụ thuộc sẽ khiến cho chất lượng giấc ngủ của bé cao hơn rất nhiều. Sự can thiệp và hỗ trợ quá mức của cha mẹ nhiều khi là liệu pháp tâm lý cho ba mẹ, chứ không phải là cách tốt cho trẻ đâu.
Tạo Thói Quen Ngủ Lành Mạnh Cuối cùng, hãy nhớ rằng giấc ngủ tốt không phải là điều ngẫu nhiên mà được hình thành từ thói quen, từ nhịp điệu lặp lại hàng ngày. Trẻ có khả năng thích nghi nhanh chóng với những thói quen mà cha mẹ thiết lập. Do đó, hãy bắt đầu xây dựng thói quen ngủ lành mạnh từ sớm và tạo một không gian yên tĩnh, thoáng đãng cho trẻ suốt cả ngày. Nếu cần thay đổi thói quen như thức dậy giữa đêm, hãy tìm cách giúp trẻ điều chỉnh một cách tôn trọng và thấu cảm. Và hãy nhớ rằng, không phải lúc nào tiếng khóc cũng là dấu hiệu trẻ cần giúp đỡ; đó chỉ là cách trẻ thể hiện cảm xúc của mình mà thôi.
Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ giúp các cha mẹ tự tin hơn trong việc giúp trẻ có giấc ngủ ngon và phục hồi năng lượng cho cả gia đình. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về vấn đề này, hãy theo dõi các bài viết tiếp theo của mình nhé!
Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian và có những thông tin trọn vẹn hơn trong việc giúp em bé có thói quen ngủ lành mạnh từ khi còn nhỏ, hãy đăng ký workshop của Giang ở ĐÂY nhé.
Bạn có đang gặp khó khăn gì trong quá trình cho con ngủ không? Hãy để lại commend ở phần bình luận nếu bạn có bất cứ chia sẻ gì nhé!
